Seray Şahinler Nobel Edebiyat Ödülü nün son sahibi Fransız muharrir Annie Ernaux kendi yazdığı oğlu Kadıköy travesti David Ernaux Briot ile yönettiği Super 8 Yılları isimli belgesel sinemanın gösterimi için birinci kere İstanbul daydı İstanbul Sinema Festivali nin davetlisi Ernaux evvel sinema gösterimine katıldı akabinde basın mensuplarıyla Kadıköy travestileri bir ortaya geldi Muharrir birinci romanlarından yazma pratiğine belleği keşfine Fransa nın dönüşümünden siyasal ve toplumsal sıkıntılara kadar pek çok husus hakkındaki görüşlerini içtenlikle paylaştı
Utanç tepkisi
Kadın hareketinin öncü Travesti Kadıköy muharrirlerinden biri Annie Ernaux Personel sınıfına mensup bir aileden geliyor Hayatından izler romanlarında sıkça yer buluyor Seneler başta olmak üzere Yalın Tutku Babamın Yeri Boş Dolaplar üzere kitaplarda bu izleri görmek mümkün Yazarın Bir Kadın ve Olay isimli romanlarının geçtiğimiz hafta birinci sefer Türkçede yayımlandığını ekleyelim Sınıf atlama evlilik bayan özgürlüğü kürtaj ölüm üzere problemleri kendi tecrübeleri üzerinden aktarıyor Nobel Edebiyat Mükafatı ile sesi dünyanın her köşesindeki bayanların sesine ortak oluyor
Ernaux nun romanları birer toplumsal roman tıpkı vakitte Personel sınıfına mensup ailelerin kızları benliğini ararken ben le hengame hâlinde olan bayanlar utanç ve dayatma hisleriyle gayret edenlerle bir manifesto yazıyor Sorularımızı yanıtlayan Ernaux sanatın ve edebiyatın toplumsal yapıları değiştirmeye katkı sağladığına inanmadığını ancak sanatkarların bir şuur yaratması gerektiğine dikkat çekti Romanlarında kendini bilhassa bayan vücudu üzerinden hissettiren utanç hissine temas eden muharrir Kişisel olanla toplumsal olan birbirine zıt değiller Kitaplarımda ekseriyetle hislerden kelam ediyorum Toplumsal öğeler barındıran hisleri da buna dahil ediyorum Sözleri seçiyorum Yazarken benim kıstasım hisler Kitaplarımın birçoklarında şimdi Türkçeye çevrilmemiş olan Utanç isimli romanımda bu utanç hissinden kelam ediyorum Aslında toplumsal toplumsal bir histir bu Bu hisler size daima dışarıdan dayatılır Ben de dışarıdan dayatılan bir utanç hissini kitaplarımda aktardım Buradan hareketle dünyayı toplumu okumaya çalıştım Yazdıklarımın hayata olabildiğince yakın olmasını istiyorum Edebiyat hayata ne kadar yaklaşırsa o kadar edebiyat olur diye konuştu
Ernaux yazdıklarının bayanlar üzerindeki tesirinin Simone de Beauvoir dan daha fazla olduğu yorumlarına ise şu cevabı verdi Dürüst olacağım yıllardır pek çok okur mektubu aldıktan sonra evet böylesi bir duyguya kapıldığımı söyleyebilirim Ancak aramızda şöyle bir fark olabilir Benim apansızın tesir yaratmak üzere bir arzum olmadı çıkış noktam bu değildi En başta ve sıklıkla bir gereksinim hasıl olduğu için bu beni yazıya itti
Belleğim esastır
Kendi gerçekliğini yaşadığı çağın toplumun ve dünyanın gerçekliğiyle damıtan ve bunun üzerinden kelamını söyleyen bir yazar olan Ernaux edebiyatı gerçek hislerin yansıtıldığı bir alan olarak tanımladığını edebiyatın bir süreç olduğunu söyledi Yazdığı her kitabın sonunda Bu yazılar neyi değiştirir sorgulaması yaptığını lisana getirdi ve ekledi Her vakit belleğime başvurdum Notlardan çok belleğim temel kaynağımdır Türkiye ye birinci kere gelen muharrir İstanbul da ne hissettiniz sorusuna ise Sokaklarda çok yürüyemedim Lakin birtakım şeyler hissettim İstanbul da bir özgürlük hissi hâkim Bütün dünyayı içinde barındıran bir şehir cevabını verdi
Nobel i aldığımda öfke rüzgârı esti
Annie Ernaux bayanın edebiyattaki yerine dikkat çekerek Sizce bayanın özgürleşmesi ile metnin özgürleşmesi ortasında bir bağ var mı sorusuna şu karşılığı verdi 1970 lerde bayanlar direkt vücutlarıyla ilgili yazdılar Ben de bu jenerasyondanım Yalnızca gizlice yaptığım kürtajdan kelam etmedim bedenle ilgili olan tüm ögeleri anlatırım kitabımda Erkeklerin yazdığı gerçekliği yansıtır üzere görünüyor Gerçeğin ne olduğuna dair bir monopol kurmuşlar Güya gerçeğin ne olduğu onların inhisarındaymış üzere meğer bu hakikat değil Erkek muharrir olduğunuzda bu edebiyat oluyor Bayanlar yazınca ise kitap yazdı oluyor Lakin onlar bir edebiyatçı olarak görünmüyor Ben Nobel Edebiyat Ödülü nü aldığım vakit Fransa da büyük bir öfke rüzgârı esti Zira bu mükafatı almış bir bayan yoktu Bayanlar hala daha edebiyatta legal görülmüyor